พรรณไม้เป็นหนึ่งในองค์ประกอบสำคัญที่ช่วยทำให้รูปแบบสวนมีความเด่นชัด เรามีตัวอย่างพรรณไม้ พร้อมวิธีดูแลมาแนะนำเป็นแนวทางกันก่อนจะไปใส่สไตล์ให้กับสวน

สวนประดิษฐ์ (Formal Garden)
สวนประดิษฐ์ที่เห็นส่วนใหญ่เป็นสวนที่มีการวางผังอย่างเป็นระบบ มีสมมาตรและแกนกลางชัดเจน มีจุดนำสายตา รวมทั้งมีการตัดแต่งต้นไม้ให้เป็นรูปทรงเรขาคณิต ที่มีระเบียบและลวดลายวิจิตรงดงามมากกว่าจะปล่อยให้เป็นไปตามธรรมชาติ พรรณไม้ที่เหมาะกับสวนประดิษฐ์จึงควรมีทรงพุ่มแน่น ใบละเอียด เมื่อตัดแต่งเป็นรูปทรงต่างๆจะดูสวยงาม เช่น ชาดัด ชาปัตตาเวีย ชาฮกเกี้ยน แก้ว ไทรชนิดต่างๆ เข็มอินเดีย และเข็มพิษณุโลก หรืออาจใช้ไม้ใบที่มีสีและลวดลายสลับบ้าง เพื่อเพิ่มความน่าสนใจในแปลงไม้พุ่ม เช่น คริสตินา ไทรยอดทอง ฤาษีผสม และมะขามเทศด่าง

พรรณไม้
1. ชาฮกเกี้ยน Ehretia microphylla (ไม้พุ่ม, น้ำปานกลาง, แดดเต็มวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 0.3-0.6 เมตร ความสูง 0.3-1 เมตร
ลำต้น สีน้ำตาลอ่อน / ใบ สีเขียวเข้มเป็นมัน / ดอก สีขาว
สูง 1.65 เมตร ราคา 950 บาท
2. ฤาษีผสม Plectranthus scutellarioides (ไม้พุ่ม, น้ำปานกลาง, แดดครึ่งวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 0.2-0.5 เมตร ความสูง 0.2-0.7 เมตร
ลำต้น สีเขียวอ่อน / ใบ มีสีสันสดใสตามลักษณะประจำพันธุ์ / ดอก สีขาวปนม่วงอ่อน
สูง 50 เซนติเมตร ราคา 70 บาท
3. สนบลู Chamaecyparis lawsoniana (ไม้ยืนต้น, น้ำปานกลาง, แดดเต็มวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 0.6-1 เมตร ความสูง 2-3 เมตร
ลำต้น สีน้ำตาล / ใบ สีเขียวปนเทา
สูง 60 เซนติเมตร ราคา 130 บาท
4. ไทรคอมแพค Ficus sp. (ใส่สัญลักษณ์- ไม้ยืนต้น, น้ำปานกลาง, แดดเต็มวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 3-5 เมตร ความสูง 5-10 เมตร
ลำต้น สีน้ำตาล / ใบ สีเขียวเข้มเป็นมัน / ดอก สีขาวนวล
สูง 2.5 เมตร ราคา 1,500 บาท
5. มะขามเทศด่าง Pithecellobium dulce (ไม้พุ่ม, น้ำน้อย, แดดเต็มวัน, ดินเหนียว)
ขนาดทรงพุ่ม 1-3 เมตร ความสูง 2-3 เมตร
ลำต้น สีน้ำตาลอ่อน / ใบ สีเขียวและสีขาว ใบอ่อนมีสีชมพูแซม / ดอก สีขาว
สูง 30 เซนติเมตร ราคา 50 บาท
6. คริสตินา Syzygium australe (ไม้พุ่ม, น้ำปานกลาง, แดดเต็มวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 1-3 เมตร ความสูง 2-5 เมตร
ลำต้น สีน้ำตาลอ่อน / ใบ สีเขียวอ่อน ใบอ่อนมีสีแดงเป็นมัน / ดอก สีขาว
สูง 30 เซนติเมตร ราคา 30 บาท

สวนโมเดิร์น (Modern Garden)
เป็นสวนสมัยใหม่ที่เกิดจากการนำแนวคิดของโมเดิร์นอาร์ตมาประยุกต์ใช้ โดยการตัดทอนรายละเอียดให้เหลือน้อยที่สุด ใช้สื่อสัญลักษณ์ที่เป็นนามธรรม ไม่ใช่การจำลองป่าธรรมชาติ รวมถึงการใช้วัสดุสมัยใหม่มาประดับตกแต่งเป็นฮาร์ดสเคปในสวน ดังนั้นต้นไม้ที่ใช้ประดับสวนแบบนี้จึงควรมีรูปทรงโดดเด่น หรือมีรูปร่างแตกต่างจากต้นไม้ที่พบเห็นทั่วไป มีลีลาของกิ่งก้านสวยงาม สามารถทำหน้าที่แทนประติมากรรมหรือจุดเด่นในสวนได้ เช่น ลั่นทม จันทน์ผา เข็มกุดั่น และไม้ในตระกูลปาล์ม

พรรณไม้
1. ตาลฟ้า Bismarckia nobilis (ปาล์ม, น้ำปานกลาง, แดดเต็มวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 1.5-5 เมตร ความสูง 3-20 เมตร
ลำต้น สีน้ำตาลอ่อน / ใบ สีฟ้าอมเขียว มีนวลสีขาว / ดอก สีขาว
สูง 1.2 เมตร ราคา 500 บาท
2. จันทน์ผา Dracaena loureiri (ไม้พุ่ม, น้ำปานกลาง, แดดเต็มวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 1.5-3 เมตร ความสูง 1-4 เมตร
ลำต้น สีน้ำตาลปนเทา / ใบ สีเขียวเข้ม / ดอก สีขาวนวล
สูง 1.2-1.5 เมตร ราคา 2,000-2,500 บาท
3. บรอมีเลียด Neoregelia hybrid (ไม้พุ่ม, น้ำปานกลาง, แดดครึ่งวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 0.2-0.8 เมตร ความสูง 0.2-0.6 เมตร
ใบ สีแดง เขียว สลับ สีชมพู ตามลักษณะประจำพันธุ์ ดอก สีขาว
สูง 20 เซนติเมตร ราคา 300-600 บาท
4. สิบสองปันนา Phoenix roebelenii (ปาล์ม, น้ำปานกลาง, แดดเต็มวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 1.5-2 เมตร / ความสูง 1-3 เมตร
ลำต้น สีน้ำตาลอ่อน / ใบ สีเขียว / ดอก สีขาว
สูง 1.2 เมตร ราคา 250 บาท
5. ลิ้นมังกร Sansevieria trifasciata (ไม้พุ่ม, น้ำน้อย, แดดรำไร, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม <0.5 เมตร ความสูง 0.3-0.8 เมตร
ใบ ลายสีเขียวเข้ม เขียวอ่อน และเหลือง ดอก สีขาว
สูง 40 เซนติเมตร ราคา 35 บาท
6. กกราชินี Cyperus alternifolius (ไม้พุ่ม, น้ำมาก, แดดเต็มวัน, ดินเหนียว)
ขนาดทรงพุ่ม 0.5-1 เมตร ความสูง 0.5-2 เมตร
ลำต้น สีเขียว / ใบ สีเขียวอ่อน / ดอก สีขาว
สูง 1.2 เมตร ราคา 100 บาท

สวนเมืองร้อน (Tropical Garden)
สวนเมืองร้อนเป็นสวนที่เราคุ้นเคยกันดี ไม่ว่าจะเป็น สวนไทย สวนป่า หรือสวนบาหลี ก็ล้วนจัดอยู่ในสวนประเภทนี้ทั้งสิ้น การออกแบบจึงเป็นไปตามวัฒนธรรมและเอกลักษณ์ของท้องถิ่นนั้นๆ เน้นสีเขียวของใบไม้ให้ดูร่มรื่น และเป็นไม้ที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม ซึ่งส่วนใหญ่เป็นพันธุ์ไม้พื้นถิ่นพบในเขตร้อนชื้น ไม้พวกนี้ส่วนใหญ่มีรูปทรงอิสระ เป็นธรรมชาติ ไม่ต้องตัดแต่งดูแลมาก มีการแตกทรงต้นและพุ่มใบสวยงาม นอกจากนี้ยังมีความแตกต่างของลักษณะรูปทรงของใบ สีสันของใบ รวมไปถึงสีของดอก เมื่อนำมาจัดร่วมกัน จึงทำให้เกิดความหลากหลาย และสร้างเสน่ห์ให้กับสวนเมืองร้อนได้เป็นอย่างดี ตัวอย่างเช่น ขิงแดง คล้าพันธุ์ต่างๆ ฟิโลเดนดรอน หรือเฟิน

พรรณไม้
1. เฟินกีบแรดฟิลิปปินส์ Angiopteris sp. (ไม้พุ่ม, น้ำมาก, แดดครึ่งวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 1-2 เมตร ความสูง 1-3 เมตร
ใบ สีเขียวอ่อน
สูง 1-2 เมตร ราคา 1,500-3,500 บาท
2. ฟิโลใบมะละกอ Philodendron bipinnatifidum (ไม้พุ่ม, น้ำปานกลาง, แดดครึ่งวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 1 -2 เมตร ความสูง 1-2.5 เมตร
ใบ ใบอ่อนสีเขียวอ่อน ใบแก่สีเขียวเข้มเป็นมัน / ดอก สีขาว
สูง 1.2 เมตร ราคา 900 บาท
3. ขิงแดง Alpinia purpurea (ไม้พุ่ม, น้ำมาก, แดดครึ่งวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 1 -2 เมตร ความสูง 1-3 เมตร
ใบ สีเขียวเป็นมัน / ดอก สีแดง
สูง 1.3เมตร ราคา 120 บาท
4. คล้ากาเหว่าลาย Calathea lancifolia (ไม้คลุมดิน, น้ำมาก, แดดรำไร, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 0.5-0.7 เมตร ความสูง 0.5-0.7 เมตร
ใบ สีเขียวสลับแถบสีเขียวเข้มหลังใบมีสีม่วงแดง / ดอก สีขาว
สูง 30 เซนติเมตร ราคา 60 บาท
5. ลั่นทมขาวพวง Plumeria obtusa (ไม้ยืนต้น, น้ำปานกลาง, แดดเต็มวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 6-8 เมตร ความสูง 5-10 เมตร
ลำต้น สีน้ำตาลอ่อนปนเทา / ใบ สีเขียวเป็นมันเห็นเส้นใบชัดเจน / ดอก สีขาว
สูง 3 เมตร ราคา 8,500 บาท
6. กล้วยแดง Heliconia indica (ไม้พุ่ม, น้ำปานกลาง, แดดครึ่งวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 0.6-1 เมตร ความสูง 1.5-2 เมตร
ลำต้น สีน้ำตาลปนเขียว / ใบ สีเขียวปนแดง
สูง 1.5 เมตร ราคา 80 บาท

สวนอังกฤษ (English Garden)
เอกลักษณ์ของสวนอังกฤษคือ การออกแบบสวนที่เน้นความงามตามธรรมชาติ ปลูกต้นไม้เป็นกลุ่ม มีเนินหรือสนามหญ้า ปลูกไม้ดอกสีสันกระจัดกระจายปะปนไปกับสนามหญ้า จัดองค์ประกอบสวนให้เหมือนทิวทัศน์จริง มีฉากหลังและฉากหน้ามาช่วยเสริมให้เห็นจุดเด่นของสวนให้ชัดเจน การจำลองรูปแบบสวนอังกฤษมาใช้จัดสวน จึงเน้นไปที่การใช้ไม้ดอกหลายชนิดปลูกเป็นแปลงปะปนกัน หรือใช้ไม้เลื้อยมาช่วยสร้างบรรยากาศให้กับองค์ประกอบสวน ไม้ดอกมีให้เลือกมากมาย เช่น แซลเวีย ผีเสื้อ หรือแพงพวยสีต่างๆ ส่วนไม้เลื้อยที่มีดอกสวยงามเหมาะที่จะปลูกเลื้อยเป็นซุ้มในสวน ได้แก่ กุหลาบเลื้อย

พรรณไม้
1. กุหลาบเลื้อย Rosa hybrid (ไม้เลื้อย, น้ำปานกลาง, แดดเต็มวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 0.6-1 เมตร ความสูง 1.5-2 เมตร
ลำต้น สีเขียวปนน้ำตาล / ใบ สีเขียว ใบอ่อนสีแดง / ดอก สีชมพู
สูง 1.5 เมตร ราคา 160 บาท
2. แววมยุรา Torenia fournieri (ไม้คลุมดิน, น้ำมาก, แดดเต็มวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 0.15-0.5 เมตร ความสูง 0.2-0.5 เมตร
ลำต้น สีเขียวอ่อน / ใบ สีเขียวอ่อน / ดอก สีขาว ชมพู เหลือง ส้ม ม่วง และแดง
สูง 20 เซนติเมตร ราคา 30 บาท
3. บัลลูนฟลาวเวอร์ Platycodon grandiflorus (ไม้คลุมดิน, น้ำมาก, แดดเต็มวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 0.40-0.6 เมตร ความสูง 0.45-0.6 เมตร
ลำต้น สีเขียวอ่อน / ใบ สีเขียวเข้ม / ดอก สีขาว ชมพู และม่วง
สูง 40 เซนติเมตร ราคา 200 บาท
4. หญ้าด่างออสเตรเลีย Miscanthus sp. (ไม้พุ่ม, น้ำปานกลาง, แดดเต็มวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 0.15-0.5 เมตร ความสูง 0.5-1 เมตร
ใบ สีเขียวอ่อนสลับขาว / ดอก สีน้ำตาล
สูง 20 เซนติเมตร ราคา 40 บาท
5. ดาห์ลเบิร์กเดซี่ Thymophylla tenuiloba (ไม้คลุมดิน, น้ำปานกลาง, แดดเต็มวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 0.1-0.2 เมตร ความสูง 0.15-0.3 เมตร
ลำต้น สีเขียวอ่อน / ใบ สีเขียวสด / ดอก สีเหลือง
สูง 10 เซนติเมตร ราคา 20 บาท
6. บลูแซลเวีย Salvia farinacea (ไม้คลุมดิน, น้ำปานกลาง, แดดเต็มวัน, ดินร่วน)
ขนาดทรงพุ่ม 0.15-0.3 เมตร ความสูง 0.2-0.6 เมตร
ลำต้น สีเขียวอ่อน / ใบ สีเขียวเข้ม / ดอก สีม่วงอ่อนถึงม่วงเข้ม
สูง 20 เซนติเมตร ราคา 40 บาท

ขอขอบคุณ สวนหลวง ร.9 และเจ้าของบ้านทุกท่าน

เรื่อง : " อรรถ"
ภาพ : ชัยพฤกษ์, อภิรักษ์
ที่มา : http://www.baanlaesuan.com/garden_preview.aspx?articleId=1775